-
1 тау битләве
= тау бите -
2 тау бите
=тау битләве склон горы́; го́рный склон -
3 тау
I 1. сущ.1)а) гора́; со́пка || го́рныйтау түбәләре — го́рные верши́ны
тау башы — верху́шка, верши́на горы́
тау итәге — подно́жье горы́
тауны тау күрә — (посл.) ( высокие) го́ры хорошо́ ви́дят друг дру́га
тауның да колагы бар — (посл.) и у горы́ есть у́ши
б) разг. холм, приго́рок, заго́рьетау башына салынган авыл — дере́вня на холме́ ( на пригорке над речкой)
2) перен. гора́ - о больши́х ку́чах, бурта́х и т. п.бер тау бәрәңге — ( целая) гора́ карто́феля
3) в знач. прил. таудай преогро́мный2. прил.; разг.; см. таулытаулы җирләр — гори́стые (холми́стые, неро́вные) места́
- тау арты- тау асты
- тау бите
- тау битләве
- тау болыны
- тау бөркете
- тау җитене
- тау инженеры
- тау кәҗәсе
- тау тәкәсе
- тау менү
- тау сукмагы
- тау сырты
- тау теземе
- тау тишеге
- тау токымы
- тау төшү
- тау һавасы
- тау эше
- тау эшчесе••тау булып аударылу (ишелү, килү) — свали́ться горо́й; идти́ ва́лом ( о нападении войск)
тау булып басу (тору) — встать, стоя́ть горо́й ( на пути врага)
тау хәтле вәгъдә — ирон. по́лный ко́роб обеща́ний; золоты́е го́ры
тауга каршы сикерү — (букв. пры́гать про́тив горы́) пыта́ться сде́лать соверше́нно невозмо́жное; штурмова́ть не́бо; идти́ про́тив ве́тра
- тау шикеллетауны тауга бәрү — де́йствовать с огро́мной си́лой (букв. бить горо́й о́б гору)
- тау хәтле
- тау чаклы
- тау кебек
- тауны талкан итү II сущ.1) разг.а) поздравле́ние; благода́рность; благодаре́ниеб) заздра́вный тост; заздра́вницадустыкаем, әй, тау сиңа, стакан тулы бал сиңа — (шутл. песня) друг мой, тебе́ мой заздра́вный тост - по́лная ча́ша мёда
2) диал. поми́нки3) диал. завеща́ние•- тау итү -
4 битләү
I сущ.поло́гое, накло́нное ме́сто, поло́гость, накло́нность, сла́бый у́гол, склонII перех.тау битләве — склон горы́
1) полигр. верстать, свёрстывать/сверста́ть || вёрстка2) листа́ть ( книгу) -
5 буразналау
перех.1) борозди́ть, проре́зывать бо́розды, проводи́ть бо́розды2) борозди́ть/изборозди́ть; изре́зывать/изре́зать борозда́митау битләрен яңгыр сулары буразналап бетергән — дождевы́е во́ды изборозди́ли скло́ны гор
• -
6 известьташлы
прил.известняко́вый, име́ющий и́звесть ( карьер)известьташлы тау битләре — известняко́вые косого́ры
-
7 шилек
сущ.; бот.чили́га; чили́зник обл. || чили́говыйтау битләрендә шилек үсә — на скло́нах гор растёт чили́га
шилек куагы — чили́говый куст; куста́рник чили́зника (чили́ги)
шилек кузагы — чили́говый стручо́к; стручо́к чили́ги
-
8 бит
I сущ.1) лицо́ ( человека) || лицево́йбиткә чибәр — краси́вый на лицо́
битне куллар белән каплау — закры́ть лицо́ рука́ми
башның бит өлеше — лицева́я часть головы́
2) щека́ || щёчный уң бит пра́вая щека́бит мускулы — щёчный му́скул
алсу бит — а́лые (ро́зовые) щёки
3) разг.а) лицо́, цифербла́т ( о часах)сәгатьнең битен миңа каратып куйчы — поста́вь, пожа́луйста, часы́ лицо́м ко мне
б) о пере́дней (лицево́й) стороне́ (чего-л.)тау бите — склон горы́
урман бите — опу́шка ле́са
•- бит очы
- бит кызыллану
- бит кызыллыгы
- бит сабыны
- бит сөлгесе••бит ерту — стыди́ться
бит пешү — красне́ть от стыда́
битен юмаган — бессты́жий, бессо́вестный, беззасте́нчивый (букв. не вы́мывший лица́)
битеннән кан тама — пы́шет здоро́вьем (букв. с лица́ его́ ка́пает кровь)
биткә бәрү (биткә бәреп әйтү) — (брани́ть, хвали́ть) пря́мо в глаза́, откры́то
биткә кара ягу (биткә кызыллык китерү) — опоро́чить ( кого), навлека́ть (кому-л.) бесче́стье, опозо́рить
биткә олтан капланган булу (биткә ыштыр капланган булу) — быть бессты́жим, бессо́вестным, беззасте́нчивым
II сущ.битеннән кан качкан — нет лица́ (на ком-л.) (о резком изменении внешнего облика: (бледность, худоба), вызванном сильным потрясением, болезнью, волнением)
1) страни́ца (книги, тетради и т. п.)журнал битләре — страни́цы журна́ла
өч йөз битле китап — кни́га в три́ста страни́ц
2) листбер бит кәгазь — (один) лист бума́ги
ике бит хат — письмо́ на двух листа́х
3) перен. страни́ца, эта́п, пери́од (чего-л.)тарих битләре — страни́цы исто́рии
•III частицаведь, же, одна́ко ж, впро́чеммин бит берни дә әйтмәдем — я ведь ничего́ не сказа́л
ул турыда син миңа язмадың бит — ты же мне об э́том не писа́л
адәм баласының язмышы катлаулы бит — сложна́ же судьба́ челове́ческая
См. также в других словарях:
битләү — Тау бите, сөзәклек, авышлык … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тау — I. 1. Җир өстенең һәр яктан текә биегәеп, күтәрелеп торган шактый зур урыны 2. күч. Һәрбер текәлек, битләү. с. Үрле, текә таурак урыннан менү 3. Бик зур булып өелгән өемнәр тур. кишерләрдән таулар өелде. ТАУ БАЛАВЫЗЫ – Җир өстенә чыгып куерган… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
террасалау — Тау битләренә терраса (2) ясау … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
исле — I. с. 1. Нин. б. ис аңкытып торган. Хуш исле 2. Ис тидерә торган. ИСЛЕ БОРЧАК – Кузаклылар семь. нәзек сабаклы, хуш исле чәчәкле декоратив үсемлек; рус. Душистый горошек. ИСЛЕ ГӨЛ – 1. Ирен чәчәклеләр семь. вак яфраклы, бик хуш исле үсемлек; рус … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ногыт — Эре озынча орлык (борчак) бирә торган кузаклы бакча үсемлеге; Ногыт борчагы. НОГЫТ ЧЫБЫГЫ – Вак, йомшак борчакка охшаган җимешле, тау битләрендә, чиялектә үсә торган куак; рус. Бобовник … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
чилык — ШИЛЫК Тау битләрендә үсә һәм сары чәчәк ата торган вак куак; рус. Чилига … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
бит — I. и. 1. Кеше башының алгы өлеше; йөз 2. Йөзнең яңак өлеше 3. Нәр. б. өсте, өске йөзе аяк бите 4. Тау, калкулыкның һ. б. ш. авыш, сөзәк яны, өслеге. БИТ АЛМАСЫ (БИТ ОЧЫ) – Яңакның күпереп, калкып торган өлеше. БИТ САБЫНЫ – Исле сабын. БИТ СӨЛГЕСЕ … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге